قطع عضو یا آمپوتاسیون عملی است که طی آن قسمتی یا تمامی یک عضور مانند بازو، پا، پا، دست، انگشتان و … قطع می شود. دلایل متنوعی وجود دارد که انجام این عمل را ضروری می کند. در صورت لازم بودن این جراحی پس از آن استفاده از پروتز ها و اندام های مصنوعی لازم است تا فرد بتواند تا حدی توانایی های از دسته خود را به صورت مجدد به دست آورد و به کار های روزمزه و زندگی عادی خود بازگردد.
در این مطلب از سایت کلینیک فراز قصد داریم تا با جزئیات بیشتری در مورد قطع عضو صحبت کنیم و تمامی موارد مربوط به آن را مورد بررسی قرار دهیم. بنابراین توصیه می کنیم حتما تا انتها این مطلب همراه ما باشید.
دلایل قطع عضو
این که چه چیزی موجب می شود تا برای فردی قطع عضور یک کار ضروری باشد متفاوت است، اما شایع ترین دلیل گردش خون نامناسب به دلیل آسیب دیدن یا تنگ شدن شاهرگ‌ها یا ابتلا به بیماری عروق محیطی است.
زمانی که جریان خون کافی نباشد، سلول های بدن نمی توانند اکسیژن و مواد مغذی لازم را از طریق جریان خون به دست آورد و در نتیجه مرگ و عفونت بافت های آسیب دیده رخ می دهد. دیگر دلایل قطع عضور عبارتند از:
- آسیب دیدگی شدید، برای مثال پس از تصادف خودرو یا سوختگی شدید
- عفونت شدیدی که با مصرف آنتی بیوتیک یا درمان‌های دیگر برطرف نشود.
- سرمازدگی
- تومور سرطانی استخوان یا ماهیچه عضو
- ضخیم شدن بافت عصبی، موسوم به نوروم
همچنین بخوانید: دست مصنوعی و انواع آن
تعیین محل قطع عضو
به جهت تعیین محل قطع عضو و بررسی این که کدام عضو باید برداشته شود و چه میزان بافت باقی می ماند، پزشک از روش های زیر استفاده می کند:
- بررسی وجود ضربان نزدیک به محل در نظر گرفته شده برای قطع
- مقایسه دمای عضو آسیب دیده با عضو سالم
- جستجوی ناحیه‌هایی با پوست قرمز
- پزشک بررسی می‌کند که آیا پوست نزدیک به ناحیه در نظر گرفته شده برای قطع، هنوز به لمس حساس است یا خیر.
انواع عمل های قطع عضو
آمپوتاسیون ضربه ای
البته اگر بخواهیم به صورت دقیق بررسی کنیم تمامی آمپوتاسیون ها به صورت ضربه ای می باشند، اما این نوع اشاره به حالتی دارد که این اتفاق طی واقعه های ناگهانی، خشونت بار و غیرقابل انتظار رخ می دهد و در نهایت موجب از دست رفتن اعضای فرد می شود.
آمپوتاسیون از راه های متفاوتی رخ می دهد، از وضعیتی هایی پر خطر که فرد در آن ها قرار می گیرد تا اتفاقات ناگهانی که معمولا شامل تصادف می باشد. نمونه ای از آمپوتاسیون های ضربه ای شامل موارد زیر می باشد:
- تصادفات مکانیکی که اغلب در محل کار رخ می دهد
- تصادفات ترافیکی
- انفجار یا دیگر آسیب‌های ناشی از انفجار
- شوک الکتریکی
- گیرافتادن عضو لای درساختمان یا خودرو
دقت داشته باشد که آمپوتاسیون های ضربه ای در اکثریت موارد خطرناک است و موجب از دست رفتن خون فرد و تهدید زندگی او می شود. اما خوشبختانه امروزه پیشرفت های بسیاری در این زمینه صورت گرفته است و میزان سلامتی فرد تا حد بسیار زیادی افزایش یافته است.
در این مدل معمولا استخوان همچنان در سر جای خود و اندام باقی می ماند، پس از آن زخم تمیز می شود و در نهایت شرایط بیمار برای استفاده از پروتز های مصنوعی بررسی می شود.
آمپوتاسیون وابسته به جراحی
این نوع معمولا پس از آسییب های ضربه ای ضروری می باشد و معمولا یک درمان فوری می باشد تا جان فرد نجات یابد. معمولا زمانی این اتفاق ضروری می شود که استخوان و بافت ها هر دو به طور شدیدی آسیب دیده باشند و امکان بازسازی مجدد برای آن ها وجود نداشته باشد.
بنابراین می توان گفت آمپوتاسیون وابسته به جراحی آخرین گزینه ای می باشد که پزشکان از آن استفاده می کنند. به طور مثال آسیب وارد شده به فرد به اندازه ای شدید است که چاره ای جز برداشتن اندام وجود ندارد و اگر این کار به سرعت انجام نشود ممکن است جان فرد به خطر بیفتد.
مراحل عمل قطع عضو
برای انجام عمل قطع عضو لازم است که بیمار طی 5 الی 14 روز در بیمارستان بستری شود. مدت دقیق وابسته به گستردگی جراحی و عوارض مربوط به آن می باشد. این که از چه روشی استفاده شود و مراحل انجام کار به چه صورت باشد وابسته به عضو درگیر و وضعیت سلامت بیمار می باشد.
این عمل را می توان در شرایط مختلفی از جمله بیهوشی عمومی، بی حسی نخاع و بی حسی عضو درگیر انجام داد. در طی این جراحی معمولا تمامی عضو آسیب دیده برداشته می شود و تا حد امکان تلاش می شود تا بافت سالم حفظ شود.
جراح موارد زیر را در حین عمل قطع عضو انجام می دهد:
- برداشتن بافت بیمار و استخوان له شده
- صاف کردن بخش‌های ناهموار استخوان
- بستن عصب‌ها و رگ‌ها
- بریدن و شکل دادن عضلات به گونه‌ای که بتوان عضو مصنوعی را به انتهای عضو قطع شده متصل کرد.
در برخی مواقع بلافاصله از پس از عمل زخم بسته می شود و لایه های پوست بخیه زده می شود، این روش به قطع عضو بسته مرسوم است. اما در برخی شرایط دیگر جراح ناحیه مورد نظر را باز می گذارد تا در صورتی که لازم شد بافت بیشتری برداشته شود.
در این مواقه پاسنمان و گاز استریل بر روی زخم قرار داده می شود. همچنین گاهی از تراکشن یا کشش استفاده میشود تا بخش باقیمانده در موقعیت مناسب باقی بماند، آتل نیز برای ثابت نگه داشتن عضو به کار برده می شود.
استفاده از عضو مصنوعی
این امکان وجود دارد که از پروتز های مصنوعی برای جایگزین پای قطع شده استفاده شود، البته این مورد را هم باید در نظر داشت که عضو مصنوعی برای تمامی بیماران مناسب نمی باشد.
برخی از بیماران حتی با اینکه شرایط استفاده از پروتز های مصنوعی را دارند بازهم کاندید مناسبی نمی باشند، زیرا استفاده از پروتز های مصنوعی به صبر و حوصله بسیاری احتیاح دارد و لازم است که در کنار آن دروه های طولانی مدت فیزیوتراپی و توان بخشی را بگذارنید.
عادت کردن به اندام های مصنوعی انرژی بسیاری می خواهد، زیرا بیمار مجبور است که تحلیل رفتن عضله و استخوان عضو قطع شده را جبران کند. به همین دلیل است که ممکن است عضو مصنوعی برای بیماران ضعیف یا مبتلا به عارضه های جدی، مانند ناراحتی قلبی مناسب نباشد.
در صورتی که پزشک استفاده از عضو مصنوعی و به طور مثال پروتز پا را مناسب بداند، موارد زیر نیز به جهت انتخاب پروتز های مصنوعی بررسی می شود:
- نوع قطع عضو
- میزان قدرت عضله در بخش باقیمانده
- وضعیت سلامت عمومی
- وظایفی که از عضو مصنوعی انتظار می رود.
- این که بیمار تمایل دارد، عضو طبیعی به نظر برسد یا این که عملکرد آن برایش مهم تر است.
در صورتی که پزشک تشخیص بدهد که بیمار توانایی فشار و تحمل عضو مصنوعی را ندارد، پروتز هایی توصیه می شود که صرفا کارکرد زیبایی دارد و نمی توان از آن استفاده ای داشت. بنابراین انتخاب بیمار و شرایط بدنی او نیز تاثیر بسیاری دارد.
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با قطع عضو و موارد مربوط به آن آشنا نماییم. در صورتی که شما یا یکی از اطرافیانتان مجبور به قطع عضو شده باشید، با توجه به پیشرفت هایی که امروزه صورت گرفته است این امکان را دارید تا از اندام های مصنوعی استفاده کنید. تنها لازم است که تمامی عوامل مربوط را در نظر داشته باشید و پروتز هایی انتخاب کنید که مناسب شما می باشد.
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد، در صورت داشتن هرگونه سوال در این زمینه در قسمت نظرات برای ما بیان کنید.
بدون دیدگاه